Een Automated Market Maker, afgekort AMM, is een protocol dat door een gedecentraliseerde exchange (DEX) wordt gebruikt om de waarde van crypto handelsparen (zoals ETH/USDT) te bepalen. Nadat deze prijs is vastgesteld, kunnen gebruikers tokens omwisselen. Deze tokens worden verwisseld met de tokens die in een zogeheten liquidity pool staan opgeslagen.
Bij een gecentraliseerde crypto exchange, zoals Bitvavo, wordt de prijs van een handelspaar bepaald door de vraag en aanbod op het platform. Er moet immers een verkopende partij zijn om aan de order van een kopende partij te kunnen voldoen, middels het orderboek. Dit is de reden dat cryptocurrency’s altijd een iets andere prijs hebben, afhankelijk van de exchange die wordt gebruikt.
Iedere DEX kan een eigen AMM gebruiken. Dit zorgt ervoor dat de ene DEX populairder is dan de andere, omdat zij bijvoorbeeld een betere prijs kunnen bieden. Eén ding hebben alle AMM’s met elkaar gemeen. Dat is dat de prijs van een handelspaar door een formule wordt bepaald en dat niemand hier directe invloed op kan uitoefenen.
De Automated Market Maker is niet alleen belangrijk voor een DEX. Vrijwel iedere DeFi-applicatie heeft op enige manier te maken met de AMM. Dit komt omdat gebruikers steeds vaker binnen een applicatie tokens kunnen kopen of swappen. Aangezien een DeFi-applicatie decentraal werkt, wordt er een AMM gebruikt.
Hoe werkt een AMM?
Een Automated Market Maker gebruik smart contracts. Dit betekent dat de AMM zelf ook draait op de blockchain en niet beheerd wordt door een centrale en autoritaire partij. Het is makkelijker om de werking van een AMM te begrijpen, wanneer we deze vergelijken met de manier waarop prijzen van cryptocurrency’s worden vastgesteld. We leggen het hieronder uit.
Hoe werkt vraag en aanbod op een crypto exchange?
Wanneer iemand op een centrale crypto exchange 1 BTC wil kopen met 20 ETH, zal hij gebruik moeten maken van het BTC/ETH handelspaar. De gebruiker voert in welke transactie hij wil maken en plaatst vervolgens een buy order. Deze order wordt vervolgens in het orderboek geplaatst. Vervolgens wordt er gewacht totdat er een verkoper is die 1 BTC wil verkopen voor deze 20 ETH.
Stel dat alle verkopende partijen méér Ethereum willen ontvangen voor die ene Bitcoin, zal de verkoop niet plaatsvinden. De betrokken partijen zijn namelijk niet tot een overeenstemming gekomen.
De werking van een AMM
Een AMM gebruikt geen orderboek, in tegenstelling tot het voorbeeld hierboven. In plaats daarvan kan de gebruiker zijn cryptomunten alleen direct ruilen tegen andere cryptomunten. Er is dan aan de andere kant van het platform ook geen kopende of verkopende partij nodig voor een succesvolle transactie.
Dezelfde gebruiker wil weer 20 ETH ruilen voor 1 BTC. De AMM berekent automatisch de prijs van dit handelspaar. Deze prijs is hetzelfde voor iedereen die op dat moment deze transactie uit wil voeren.
Er zijn verschillende formules die de prijs van een handelspaar kunnen bepalen. Ieder platform kan van een ander algoritme gebruikmaken, waardoor sommigen een aantrekkelijkere prijs bieden dan hun concurrenten.
Wanneer de verkoper akkoord is met de prijs die de AMM voorstelt voor de transactie, wordt de ETH verplaatst naar een liquidity pool. Uit deze pool wordt vervolgens 1 BTC gehaald, die naar de wallet van de gebruiker wordt gestuurd.
Dit betekent dat er genoeg munten in de liquidity pool moeten zijn om een transactie tussen bepaalde handelsparen uit te kunnen voeren. Deze munten worden geleverd door zogeheten liquidity providers, afgekort LP’s.
Wat is een liquidity pool?
Een liquidity pool kun je vergelijken met een kluis waarin cryptocurrency bewaard wordt. Wanneer een gebruiker een order wil uitvoeren op een DEX, dien een AMM gebruikt, dan worden de tokens tussen de gebruiker en de liquidity pool geswapt. Swappen is de term die wordt gebruikt voor het verplaatsen van cryptocurrency tussen de wallet van een gebruiker en de liquidity pool.
Niet alleen een DEX maakt gebruik van een liquidity pool. Nu er steeds meer DeFi-applicaties komen, zijn er ook steeds meer liquidity pools nodig. In deze applicaties circuleren namelijk veel tokens. Om gebruikers altijd te kunnen faciliteren, moeten deze liquidity pools goed gevuld zijn. Wanneer dat niet zo is, ontbreekt er liquiditeit en kan zo’n applicatie niet meer werken.
Wat is een liquidity provider (LP)?
Een liquidity provider is een persoon die cryptocurrency levert aan een liquidity pool. Dit betekent dat de gebruiker (tijdelijk) zijn crypto ter beschikking stelt, zodat een applicatie ze kan gebruiken voor de functionaliteiten die het zou moeten uitvoeren.
Iemand zal natuurlijk niet zomaar zijn tokens afstaan aan een liquidity pool. Deze tokens kunnen dan immers niet gebruikt worden, omdat ze niet meer direct in bezit zijn van de gebruiker. Daar is wat op verzonnen, zodat liquidity pools altijd genoeg liquide zijn.
Mensen die liquiditeit verschaffen aan een liquidity pool en dus een liquidity provider zijn, geven hun tokens tijdelijk af aan de pool. In een smart contract wordt opgeslagen van welk wallet adres de tokens afkomstig zijn, de hoeveelheid en voor hoelang de tokens worden afgestaan. Na de periode krijgt de liquidity provider zijn tokens terug. In feite leent een liquidity provider zijn tokens dus uit.
In ruil voor het uitlenen van zijn tokens ontvangt de liquidity provider een beloning. Deze beloning wordt aangeduid als APR of APY, wat staat voor Annual Percentage Rate of Annual Percentage Yield. De APY of APR wordt weergegeven als een percentage. Zo kan de APY voor het uitlenen van tokens aan een pool 12% per jaar bedragen. Dit betekent dat een liquidity provider 12% rente ontvangt op zijn tokens. Deze beloning wordt uitgekeerd in dezelfde soort tokens. Leent een LP dus 100 ETH uit aan een liquidity pool met een APY van 12%, dan ontvangt de LP na één jaar 112 ETH terug.
Vaak stijgt de beloning wanneer een liquidity provider zijn tokens langer uitleent. Dit is vanwege het risico De LP wordt beloond voor het risico dat hij bereid is te lopen.
Deze beloningen worden betaald door de gebruikers, zij betalen namelijk voor het gebruik van de liquidity pool. Wanneer een gebruiker tokens swapt met een AMM, zal de gebruiker hier kosten voor moeten betalen. Deze kosten worden uitgekeerd aan de liquidity providers van de pool.
Het verdienen van geld door liquiditeit te verschaffen aan een liquidity pool, wordt ook wel ‘liquidity farming’ genoemd. Steeds meer crypto handelaren maken hiervan gebruik om een passief inkomen te verdienen op de cryptocurrency’s die ze in bezit hebben. Liquidity farming is niet zonder risico.
Het risico op impermanent loss
Een liquidity provider loopt risico op impermanent loss wanneer hij tokens uitleent aan een liquidity pool. Na het uitgeven van de tokens, kunnen deze niet zomaar teruggehaald worden. Van tevoren is er een periode afgesproken. Tijdens deze periode kan de waarde van één van de twee cryptocurrency’s in het handelspaar sterk stijgen. Dit is waar het verlies gemaakt wordt.
Omdat de verhoudingen tussen het handelspaar veranderen, ontvangt de LP een andere verhouding aan beloningen. Dit kan ertoe leiden dat een LP meer geld had verdiend door beide tokens te bewaren in zijn wallet en ze te verkopen.
Het verlies dat hiermee wordt geleden, noemen we impermanent loss. Het risico hierop wordt verkleind door geen liquiditeit te verschaffen aan tokenparen die hoogvolatiel zijn. Bij stabiele handelsparen is het risico op impermanent loss vele malen kleiner. Hier staat tegenover dat de opbrengsten uit liquiditeitsverschaffing aan stabiele handelsparen vaak lager is dan aan hoogvolatiele handelsparen.
Waar kan een liquidity pool voor gebruikt worden?
Een liquidity pool kan voor verschillende doeleinden gebruikt worden. Het concept is vrij simpel en daarom is het mogelijk om ook andere functies aan de liquidity pool te geven. Toch is en blijft de voornaamste functie van een liquidity pool het verschaffen van liquiditeit aan een DEX. Dit komt doordat een DEX gebruik maakt van een AMM in plaats van een orderboek. De koop en verkoop van tokens staat dus los van de vraag en het aanbod dat op dat moment geldt.
Liquidity pools kunnen ook gebruikt worden voor governance binnen een crypto project. Wanneer de community een idee heeft voor een protocol, is er eerst geld nodig om dit idee te realiseren. Ze kunnen dan een liquidity pool gebruiken om dit geld op te halen. Op deze manier wordt ook duidelijk hoe de community tegenover een voorstel staat. Wanneer het nodige geldbedrag niet wordt opgehaald, geeft dat aan dat er niet genoeg steun is voor uitvoering van het idee.
Binnen DeFi worden liquidity pools ook gebruikt als verzekering tegen de risico’s van een smart contract. Mocht er ooit iets mis gaan, dan heeft het project een liquidity pool met tokens om de schade op te vangen. Deze liquidity pool kan gevuld worden door een deel van de transactiekosten hier naartoe te verplaatsen. Zo betaalt iedereen die van het project gebruikmaakt een klein deel aan de verzekering.
Als laatste worden liquidity pools ook gebruikt om te dienen als onderpand voor synthetische tokens. Dit zijn tokens die hun waarde ontlenen aan een ander product, zoals aandelen of grondstoffen. Door tokens naar een liquidity pool te versturen, wordt ervoor gezorgd dat het synthetische token ook daadwerkelijk een waarde heeft.
Steeds vaker worden er nieuwe functies voor liquidity pools gevonden, de kans is daarom groot dat dit soort pools de komende jaren vaker gebruikt worden. Dit zorgt ervoor dat nieuwe applicaties zich kunnen ontwikkelen en biedt kansen voor bezitters van cryptocurrency’s die een passief inkomen willen verdienen.
Conclusie
Een Automated Market Maker (AMM) is een protocol dat ervoor zorgt dat gebruikers direct tokens met elkaar kunnen swappen zonder de tussenkomst van een grootboek. Hierdoor is een AMM niet afhankelijk van de directe vraag en aanbod op de markt. In plaats daarvan zorgen liquidity providers dat er genoeg tokens in een liquidity pool aanwezig zijn. De AMM zorgt ervoor dat een vaste prijs voor een handelspaar wordt vastgesteld, waarvoor gebruikers tokens kunnen swappen uit de liquidity pool.
Gebruikers betalen transactiekosten om een AMM te gebruiken. Deze transactiekosten worden vervolgens als beloning gebruikt voor de liquidity providers. Zij kunnen dus geld verdienen door tokens uit te lenen. De beloning wordt weergegeven als APR of APY en is procentueel gebaseerd op het aantal tokens dat liquidity providers uitlenen.
Een liquidity provider zijn, kan dus geld opleveren. Maar niet geheel zonder risico. Als liquidity provider heb je namelijk altijd de kans geld te verliezen, wat impermanent loss wordt genoemd. Hoog volatiele tokens kunnen door prijswijzigingen zorgen voor een andere verhouding in het handelspaar. Hierdoor ontstaat er een verschil tussen de uiteindelijke waarde van de tokens die naar de liquidity pool zijn verplaatst en de tokens die zijn verdiend uit de beloning voor de liquiditeitsverschaffing.
Het voornaamste gebruik van een liquidity pool is het verschaffen van liquiditeit aan een DEX, al worden ze ook steeds vaker voor andere doeleinden gebruikt. Denk aan het ondersteunen van governance, verzekering of als onderpand van synthetische tokens.